Met de Cross Lite brengt Santos – niet voor het eerst – een fiets op de markt waar je vele kanten mee op kan. In basis is het een soort racefiets met dikke banden, maar met wat kleine aanpassingen tover je hem om tot een lichtgewicht vakantiefiets. Lees vooral verder!
Custombuilt
Santos levert maatwerk. Laat ik dat even voorop stellen in deze review. Het lastige daarvan is dat je als niet echte klant dus een fiets test die een soort gemiddelde is van wat er allemaal met een custombuilt fiets mogelijk is. De Santos Cross Lite die ik hier test is letterlijk erg kaal en heeft als enige echte opties de hele dikke 60 mm banden, een Brooks Cambium C17 zadel en het Santos/Tubus travelrack XL bagagerek achter.
Op de Santos Cross Lite hebben de hendels een dubbelfunctie: remmen en schakelen.
Frame
Het frame is gemaakt van aluminium. En als je een beetje op de hoogte bent van wat Santos nog meer doet… Het frame is precies hetzelfde als dat van de 29 mountainbikes van dit merk. Het frame zelf zit erg mooi in elkaar en de lasnaden zijn heel glad weggewerkt. Het oog wil tenslotte ook wat. Het frame heeft twee plekken voor bidon houders waarbij die op de onderste framebuis zelfs ruimte biedt aan een grote 2 liter fles houder. Handig als je de Santos als vakantiefiets gebruikt.
Kabels buitenom
Lopen bij veel ‘race’fietsen de kabels door het frame heen, zo niet bij de Cross Lite. Santos kiest voor kabels die buiten het frame om lopen en dat maakt inspectie en onderhoud alleen maar makkelijker. Zeker als je onderweg wat moet vervangen.
Blokkeerder
Mooi is ook de stuuruitslag beperker ter hoogte van het balhoofd. Deze ‘nok’ voorkomt dat als je stuur onverwachts om klapt, de uiteinden van het stuur tegen het frame kunnen aanslaan met alle nodige gevolgen van dien. Daarnaast voorkomt het dat er bij dat omklappen te veel spanning op de kabels kan ontstaan. Voor de goede orde: tijdens het rijden merk je er niets van. De stuuruitslag is wel zo groot dat je zelfs hele krappe haarspelden op nauwe bospaden prima kan nemen.
De Santos Cross Lite heeft een heel clean racestuur en een stuuruitslagbeperker voorkomt onbedoelde spanning op de kabels.
Carbon voorvork
Frame van aluminium, voorvork van carbon. Het spreekt dus voor zich dat het geheel – zeker als ‘racefiets’ – erg stijf aan voelt. Nu zijn er frames en voorvorken die zo stijf zijn dat het niet comfortabel meer is. Nog begrijpelijk op een wedstrijd racefiets; niet op een vakantiefiets waar je lange dagen in het zadel zit. Nou, goed nieuws: bij de Santos Cross Lite is dat niet het geval. En dat heeft ook iets met de banden te maken.
Banden
De voorvork en de achterbrug zijn zo ruim dat je er – zoals in dit geval – zelfs 60 mm banden tussen kwijt kan. Staat stoer, rijdt comfortabel en mits op de juiste druk heb je niet veel last van rolweerstand. De banden vragen voor berijders van rond 85 kg zo’n 2,5 bar. Ben je zo licht als ik dan kan je met je 63 kg toe met rond de 2.0 bar. Houd je je aan deze vuistregels dan rollen die dikke banden licht terwijl ze toch veel comfort geven op oneffen wegdek.
Met die dikke banden is de Santos Cross Lite geschikt voor strak asfalt, maar zeker ook voor de kasseien in de Ronde van Vlaanderen. En dan natuurlijk ook voor kinderkopjes en tramrails in Amsterdam. Handig voor woon-werk verkeer. Toch kan ik me voorstellen dat de meeste vakantiefietsers kiezen voor een maatje smaller. Maar de Cross Lite heeft met ander rubber een nog veel breder inzetgebied: Mountainbike banden met noppen passen er ook in en zo wordt de Cross Lite een ‘mountainbike’ en met Cyclo Cross banden…. Juist!
Vakantiefiets: Travelrack XL
Als je de Santos Cross Lite wilt gebruiken als echte vakantiefiets dan wil je er bijvoorbeeld ook spatborden op monteren – weet je nog: custombuilt! – en dat kan met banden die maximaal 50 mm breed zijn. Iets wat je op een vakantiefiets zeker nodig hebt zijn bagagedragers. Ik test de fiets met het Travelrack XL (ook los te koop voor € 119) die is ontwikkeld in een samenwerking tussen Santos en Tubus. En het is een drager die veel mensen zal bekoren. De buizen van dit bagagerek zijn extra zwaar uitgevoerd: daar waar we normaal 10 mm buizen zien, is dit rek opgebouwd uit buizen van 14 en 12 mm. Dat maakt het super stevig. Goed is ook dat je tassen hoog en laag kan plaatsen, dat hij een extra bevestigingspunt heeft voor het spatbord en dat het achterlicht (als hij er wel zit) mooi diep in het rek ligt waardoor hij tegen stoten is beschermd.
Voordrager
Ik heb de Santos Cross Lite niet getest met voordragers omdat ik vooral nieuwsgierig was naar de combi van aluminium frame en carbon voorvork. En… Santos kiest er bewust voor om de carbon voorvork niet met bevestigingspunten uit te rusten voor een voordrager. Daar is in hun ogen een carbon voorvork niet voor geschikt. Mocht je dus willen fietsen met bijvoorbeeld een Tubus Duo of Tubus Tara dan moet je kiezen – custombuilt… – voor de stalen voorvork van Santos. Overigens als je een voorspatbord wilt hebben, dan ben je ook aangewezen op deze stalen voorvork.
Wil je wel met een voordrager fietsen dan moet je kiezen voor een stalen voorvork.
Rohloff en riem
Santos zou Santos niet als ze de Cross Lite niet hadden uitgerust met een Rohloff 14-speed versnellingsnaaf en een Gates DCD riemaandrijving. Om die riem te monteren zit er in de ligger van de rechter achterbrug een opening met een stevige verbindingsconstructie. Mooi is dat bij deze constructie de bouten in het achter plaatje hun schroefdraad vinden. Draai je dus een keer te hard, dan verniel je misschien het plaatje maar zeker niet het frame. Dit is bij lang niet alle fietsen zo. Om de riem op spanning te brengen monteert Santos een excentrische bottom bracket.
Voor monteert Santos een ‘tandwiel’ met 55 tanden en achter een 22-tands. Aan de achterkant vind je nog een wieltje – de zogenaamde Snubber. Deze voorkomt dat de riem op het achtertandwiel verspringt als je heel veel kracht zet. Het is mij nog nooit gelukt. Ik zal wel een watje zijn.
De Santos Cross Lite heeft een Snubber die voorkomt dat de riem bij heel hard stoempen overspringt.
Schakelen
De Cross Lite die ik hier test heeft twee race remhendels die tevens de shifters zijn, maar je kan ook voor een draaishifter midden op het stuur kiezen. Dit heeft natuurlijk we als nadeel dat je als je laag in het stuur hangt, je altijd overeind moet komen om te schakelen.
De SRAM Dubbel Tab race rem/shifters zijn goed te gebruiken in de race positie en ook als je met de handen boven de shifters rust. Door de rechter hendel te bewegen schakel je op, door het linker te bewegen schakel je neer. De slag die de hendels moeten maken om te schakelen is best groot voor kleine handen en ook moet je voor je gevoel best hard doorduwen voordat de Rohloff tot schakelen over gaat. Mooi is echter wel dat remhendel en shifter nog verstelbaar zijn zodat ze wat dichter of juist verder weg van het stuur komen te staan.
In plaats van race rem/shifters kan je ook kiezen voor een draaishifter op het stuur.
Remmen
De remmen zijn van SRAM. Ze zijn hydraulisch en beide schijven hebben een diameter van 160 mm. Of je voor- of tegen schijfremmen bent… dat mag je zelf weten maar zowel de doseerbaarheid als de remvertraging is prima. Overigens zie je bij vol in de ankers gaan ook hoe stijf die carbon voorvork is: die geeft geen millimeter!
De Gebla Rohbox maakt schakelen met de SRAM Dubbel Tab shifter mogelijk.
Zitpositie en comfort
Lange afstanden stoempen op de Santos Cross Lite is een genot. De zitpositie is sportief maar zeker niet extreem. Door het brede naar de stuuruiteinde toe uitwaaiende racestuur heb je veel mogelijkheden om van positie te veranderen. Het Brooks C17 Cambium zadel blinkt uit in comfort. Tijdens het fietsen zijn de beide bidons goed bereikbaar. En het fietsen zelf gaat dankzij de riem nagenoeg geruisloos.
De Santos Cross Lite is een race en vakantiefiets.
Conclusie
De Santos Cross Lite mag dan op een racefiets lijken met dikke banden, hij is veel meer. Met andere banden tover je hem in een wip om naar het gebruik dat je wenst: racefiets, beachcruiser, velocrossfiets, mountainbike en natuurlijk vakantiefiets. Met zijn vette 60-622 banden is hij geen uitblinker in flitsend bochtengedrag, maar zeer stabiel in de rechte lijn en lange bochten. Van nervositeit is geen sprake. Voorzie de Santos Cross Lite van dragers en je hebt een snelle comfortabele vakantiefiets voor eindeloze fietstochten. En als je er van uit gaat dat je een fiets koopt voor jaren, dan is de verkoopprijs vanaf € 4649 prima te rechtvaardigen. De Santos Cross Lite verdient 9.6 van de 10 punten.
Info: www.santosbikes.com
