We gaan terug naar het jaar 1908. Robert Baden Powell sticht in Engeland de eerste Scoutinggroep; de Grand Canyon wordt Nationaal Monument, in Rotterdam wordt de voetbalclub Feyenoord opgericht. En in Noorwegen vindt Ole F. Bergan de eerste rugzak met frame uit. Een uitvinding die de wereld van de rugzakken op z’n kop zette. Maar hoe komt Ole tot deze vondst?
Patent nr.20547
Ole F. Bergan houdt van jagen. Het geschotene neemt hij in zijn rugzak mee naar huis. Hij ergert zich echter aan de lading die iedere keer in zijn rug priemde. Op een van zijn jachtripjes is hij het zo zat dat hij een twijg van een jeneverbes af breekt en deze zo buigt dat de twijg de rugzak z’n vorm terug geeft. Hij doet zijn rugzak weer op en merkt dat hij geen last meer heeft van wild dat in zijn rug loopt te porren. Overtuigd van zijn vinding vraagt hij patent aan en op 18 december 1909 wordt patent nr.20547 verleend.
1500 Kronen
Met het patent op zak vervolmaakt Ole F. Bergan zijn draagsysteem; hout wordt ingeruild voor staal met lederen riemen. Ole mag dan wel een uitvinder zijn, commercieel was hij niet echt. Sverre Young, een groothandelaar uit Christiania – de naam van de Noorse hoofdstad Oslo tot 1924 – ziet er wel brood in. Sverre koopt voor 1500 Kronen het patent en verkoopt een grote partij rugzakken aan het Tsjechoslowaakse leger.
Uitsterven
Het patentrecht duurt 25 jaar en in die 25 jaar vervolmaakt Sverre Young de framerugzak. In veel landen wordt de naam Bergans synoniem met dit type rugzak. Met het verlopen van het patent storten ook andere fabrikanten zich op de rugzak met frame. Anno nu zijn de rugzakken met een frame aan de buitenkant langzaamerhand aan het uitsterven; vooral de echte zware jongens – expedities en leger – gebruiken ze nog. Maar inmiddels weten we niet beter dan dat een beetje rugzak een frame heeft. Ook al zit het binnenin verstopt; het doel van Ole F. Bergan om de lading niet in je rug te laten prikken en een beter draagbare rugzak te hebben is nog steeds van toepassing. Ole F. Bergan mag trots zijn.
Foto’s: Bergans